According to language philosopher Paul Grice, communication, if it is to be relevant, presupposes a certain form of cooperation (cooperative principle).
Proposition 3:
Communication that is not cooperative leads nowhere.
Proposition 4:
Using computer mediated communication it is very difficult to determine whether or not this communication is cooperative. The transfer of feelings through body language and intonation are missing. We can only guess about the context and intentions … so we can also be mistaken. Feedback is missing. Misunderstandings cannot be solved online in the end.
Note
These propositions fit perfectly into the theory of Jürgen Habermas’ communicative action in the public sphere. Communication between only two parties P2P cannot be considered as part of the public sphere. Either a third party controls the communication, while Habermas advocated complete freedom of action, or the third party acts as an equal, but then it is no longer P2P.
A battle is raging for the soul of activism. It is a struggle between digital activists, who have adopted the logic of the marketplace, and those organisers who vehemently oppose the marketisation of social change. At stake is the possibility of an emancipatory revolution in our lifetimes.
In dit artikel gaan we eerst na welke mechanismen aan de grondslag liggen van sociale netwerken, en welke de verdienmodellen zijn. In deel twee staan we stil bij de veranderingen die netwerken ondergaan in de loop van hun evolutie, van maatschappelijke relevante dienstverlening naar stofzuigers van data en ‘clickbait’ waar de gebruikers behandeld worden als nuttige idioten. In deel drie onderzoeken we negatieve impact van “sociale netwerken” op het sociale weefsel en de democratie, alhoewel vaak het tegenovergestelde wordt verkondigt.
Deel 1: Netwerk mechanismen en verdienmodellen
Visie op reële gemeenschap
Een reële gemeenschap is een groep individuen die een gemeenschappelijk doel hebben gesteld en dit samen willen realiseren. Het doel is samen te werken rond iets dat zich op het eigenste moment aanbiedt, bijvoorbeeld behoud van een natuurgebied, een goed en waardig leven voor allen, uitbating van een gemeen goed, aangename omgangsvormen,… of waarvan ze menen dat het zich zou kunnen stellen, bijvoorbeeld samenwerken bij calamiteiten, zinloos geweld voorkomen, bedreiging van de democratie… Dit veronderstelt drie belangrijke elementen, gelijkheid op basis van wederkerigheid, gezamenlijk belang en gezamenlijke zorg. De ander wordt gezien als (mogelijke) medestander en niet alleen als instrument om zijn eigen individuele doelen te bereiken. De communicatie is niet louter instrumenteel.
Het netwerk effect en de verborgen agenda
Aan de basis van het succes van netwerken zoals het telefoonnet of “sociale netwerksites” ligt een economisch principe, het netwerkeffect. Een netwerkeffect is het effect dat ervoor zorgt dat een product of dienst meer waarde heeft voor iemand, naargelang er meer gebruikers zijn die hetzelfde product of dezelfde dienst al gebruiken. Wanneer iemand in het netwerk stapt neemt de waarde ervan toe voor de gebruikers. Na verloop van tijd, als meer mensen in het netwerk stappen ontstaat er een bandwagon effect. Dit is gebaseerd op een denkfout, waarbij een mening eerder wordt geloofd naarmate er meer medestanders zijn voor die mening. Het is aantrekkelijk om mee te lopen met de grootste massa.
In de economische theorie is het Bandwagon-effect de wisselwerking tussen de voorkeur van een consument en de vraag. Deze interactie wordt beïnvloed door het consumptiegedrag van de andere consumenten. Wanneer een consument bemerkt dat andere consumenten een bepaald goed kopen, stijgt de individuele voorkeur van deze consument voor dat bepaalde goed.
Positieve netwerkeffecten creëren een positieve feedback. Maar netwerken blijven niet oneindig groeien. Op een bepaald punt treedt verzadiging. Zo heeft het vandaag niet echt veel zin om het wegennet uit te breiden, het zal waarschijnlijk telkens terug dichtslibben. Dit noemen we congestie.
Tijdens de internet hype noemde men dit verschijnsel Metcalfe’s Law. Dit is nogal speculatief want er zijn nergens empirische bewijzen voor deze veralgemening. Het heeft wel dertig jaar geduurd tot men enig bewijs vond voor die wet – er zijn ook tegenvoorbeelden. Wat wel vast te stellen viel is dat het netwerk effect meestal leidde tot monopolies.
Draadloze ‘community’ netwerken verbinden mensen met elkaar in plaats van ze op te hangen aan de gecentraliseerde servers van Facebook, Yahoo, Google, Microsoft en Apple, die hun data verkopen aan marketeers en de NSA. Ze helpen ook bij het dichten van de digitale kloof, soms zijn ze levensnoodzakelijk zoals tijdens en na de orkaan Sandy. Ze zijn bottom up, ze zijn in het belang van de gemeenschap, en ze zijn al meer dan tien jaar bezig, maar je hoort er zelden over.
Communicatie is een vorm van menselijke interactie.
Stelling 2:
Volgens taalfilosoof Paul Grice veronderstelt communicatie, wil ze relevant zijn, een zekere vorm van samenwerking (cooperative principle ).
Stelling 3:
Communicatie die niet coöperatief is, leidt nergens heen.
Stelling 4:
Bij communicatie via de computer is het zeer moeilijk na te gaan of deze communicatie al dan niet coöperatief is. Het overbrengen van gevoelens via lichaamstaal en intonatie ontbreken. Naar de context en de intenties kunnen we alleen gissen… dus kunnen we ons ook vergissen. Feedback ontbreekt. Misverstanden zijn uiteindelijk niet oplosbaar online.
Noot
Deze stellingen zijn perfect inpasbaar in de theorie van het communicatief handelen van Jürgen Habermas in de publieke sfeer. Communicatie tussen slechts twee partijen P2P kan niet beschouwd worden als onderdeel van de publieke sfeer. Ofwel controlleert een derde partij de communicatie, terwijl Habermas volledige vrijheid van handelen voorstond, ofwel treedt de derde partij op als gelijke, maar dan is het geen P2P meer.
tactical use of internet for communities 